Alles over het ei op een rij

Allerlei soorten eieren

Aan welk soort ei dacht jij toen je de titel zag? De kans is enorm dat je aan een kippenei dacht. Misschien wit, maar waarschijnlijk beige-bruin. Maar natuurlijk zijn er nog ontzettend veel andere soorten eieren die we kunnen eten. De meest populaire eieren voor menselijke consumptie komen van vogels. Naast kippen worden ook de eieren gegeten van bijvoorbeeld ganzen, eenden, kwartels en struisvogels. Grappig feitje: de eieren van struisvogels wegen met ongeveer 1,3 kilo ruim 100 keer zoveel als de eieren van kwartels (ongeveer 11 gram).

Naast vogeleieren worden ook eieren van andere dieren gegeten. Een welbekend en duur voorbeeld hiervan is kaviaar, waar ik eerder een blog over schreef. Ook de eieren van regenboogforel (tevens bekend als zalmforel) kun je in de supermarkt vinden. In Nederland ongebruikelijk, maar in sommige landen wel gangbaar, zijn bijvoorbeeld de eieren van krokodillen, slangen, schildpadden, zeekreeften en inktvissen. Persoonlijk heb ik dan eerder zin in chocolade-eieren, maar het moge duidelijk zijn dat er op het gebied van eieren heel veel keuze is!

Sinds vóór mensenheugenis

Het eten van eieren gaat erg ver terug in de geschiedenis. Zo ver, dat de moderne mens (homo sapiens) nog niet bestond toen het begon. Natuurlijk is het eten van eieren van andere diersoorten iets dat vele dieren al honderden miljoenen jaren doen, maar de eerste mensachtigen die eieren aten leefden zelf eveneens alweer enkele miljoenen jaren geleden. Overigens bestaat de kip zoals wij die kennen pas zo'n 8000 jaar, toen deze gedomesticeerd werd in Zuid-Oost Azië. Je kunt dus met zekerheid stellen dat eieren ruimschoots voor kippen bestonden, en bovendien kwamen de eerste echte kippen zelf natuurlijk ook uit een ei... Mocht je toevallig interesse hebben in dat welbekende en eeuwenoude dilemma.

Het moderne koken van eieren gaat natuurlijk wat minder extreem lang terug, maar ook die gebruiken zijn al heel erg oud. Het koken van eieren werd vermoedelijk vrij snel na de domesticatie van kippen gebruikelijk, en gekookte eieren stonden al in het eerste nog bekende kookboek. Het roosteren van eieren is hoogstwaarschijnlijk al veel eerder ontstaan, misschien wel meer dan een miljoen jaar geleden! Ook het bakken van eieren, bijvoorbeeld op hete stenen, gaat waarschijnlijk ongeveer zo ver terug.

Talloze mogelijkheden

Tegenwoordig worden kippeneieren in ontzettend veel eten verwerkt. Van zoete gebakjes tot pasta's zoals tagliatelle en van sauzen tot desserts zoals tiramisu. Zelfs in bepaalde cosmetica worden eieren verwerkt, en ook voor vaccins worden eieren gebruikt, door het virus erin te laten vermenigvuldigen, waarna het virus wordt gedood en in een vaccin wordt verwerkt.

Maar ook als je zelf een ei wilt bereiden, is er natuurlijk heel veel keuze. Alleen al het simpele koken van een ei kan je op verschillende manieren aanpakken. Natuurlijk kan het in een gewoon steelpannetje met water, maar je kunt ook kiezen voor een eierkoker, die het je nog makkelijker maakt. Je kunt dan aangeven of je een zacht-, medium- of hardgekookt ei wilt, en in sommige gevallen kan zo'n eierkoker zelfs heel gemakkelijk een ei pocheren. Natuurlijk kun je een ei ook in een pan bakken, waarbij je keuze hebt uit bijvoorbeeld een spiegelei (een gebakken ei met een hele dooier), een roerei, of een omelet. Grappig feitje: de grootste omelet ooit woog maar liefst 6.466 kilo en werd gebakken met 145.000 eieren!

Bijzondere Aziatische eieren

In met name China zijn er allerlei bijzondere bereidingswijzen van eieren ontstaan. Een zeer bekend voorbeeld is "century egg", in Nederland bekend als een duizendjarig ei. Hoewel de Westerse benamingen je wellicht doen vermoeden dat deze eieren extreem oud zijn, valt dat in werkelijkheid gelukkig mee. Ze worden "slechts" zo'n 100 dagen bewaard in een mengsel van onder andere ongebluste kalk, houtskool en rijsthulzen. De eierdooier wordt door dit proces donkergroen-grijs, en het eiwit wordt doorzichtig donkerbruin. Een duizendjarig ei schijnt ontzettend veel smaak te hebben, en deze bereidingswijze is daarom na een geschiedenis van minstens vierhonderd jaar (en vermoedelijk zelfs zeshonderd jaar) nog steeds erg populair in China.

Overigens heeft Azië nog veel meer bijzondere bereidingswijzen van eieren in de aanbieding, zoals bijvoorbeeld het thee-ei, waarbij een reeds gekookt ei in thee opnieuw gekookt wordt. Verder is er het soya-ei, dat wordt gekookt in een mix van sojasaus, suiker en water met eventueel kruiden. En ook Taiwan doet mee, met het zogenoemde ijzeren-ei, dat wordt gestoofd in een mix van specerijen. Zo zijn er nog aardig wat andere bereidingswijzen, maar sommige ervan klinken me niet erg smakelijk, dus je mag zelf besluiten of je er op eigen risico over wilt verder lezen!

Duizendjarig ei 📸 Jo del Corro

Van grote waarde voor ons allemaal

Als je al het bovenstaande in acht neemt, dan moet je wel concluderen dat eieren een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de mens. De eerste mensachtigen aten al eieren en de moderne mens eet en gebruikt ze nog altijd, op grotere schaal dan ooit. Het ei kan zelf op talloze wijzen worden bereid; we verwerken het in ontzettend veel eten, en we gebruiken het zelfs om ons te beschermen tegen virussen. Nederlanders eten gemiddeld twee keer per week eieren, wat omgerekend bijna 6 kilo aan ei per jaar is. Eieren worden gegeten door Nederlanders van alle leeftijden, geslachten en opleidingsniveaus, hoewel lageropgeleiden gemiddeld wat minder eieren eten dan midden- tot hoogopgeleiden.

Dus of je nu kijkt naar onze geschiedenis met eieren, of naar de statistieken over hoeveel we ze tegenwoordig eten en anderszins gebruiken: eieren zijn ontzettend belangrijk voor ons. Het lijkt me daarom heel belangrijk dat we "het ei" waarderen, en dat we goed omgaan met de kippen (en andere dieren) die ze leggen.