Eten met smaak!

Lekker slurpen

Het is al vrij algemeen bekend dat je de smaak van wijn beter kunt proeven als je lucht door de wijn zuigt, omdat de smaakmoleculen dan "ontploffen", waardoor er veel meer smaak ontstaat. Dit is echter niet alleen op wijn van toepassing. Zoals je vast ooit hebt gezien in de reclame van Conimex is het in veel Aziatische landen (waaronder Japan) heel normaal om aan tafel te slurpen. Sterker nog, het is een teken van waardering voor de kok. Dit is omdat ook eten een sterkere smaak krijgt door wat extra zuurstof. En dat doe je natuurlijk niet als het eten niet lekker is! Helaas is het niet bepaald sociaal geaccepteerd in onze cultuur, maar als je meer smaak wilt ervaren, dan is dit een makkelijke manier!

Pure smaken

Het is in Nederland vrij normaal dat men van alles toevoegt aan het eten, nadat de kok het op tafel heeft gezet. Zo strooien veel mensen rijkelijk zout over een bord, staat ook peper in Nederland op tafel in vrijwel ieder restaurant en kun je zelfs specerijen kopen van Nederlands bekendste driesterrenchef Jonnie Boer. Dat we zout gebruiken is historisch gezien logisch, voor de koelkast werd uitgevonden was zout immers dé manier om de houdbaarheid van eten op te rekken. Wellicht associëren we zout daardoor zelfs onderbewust met gezond eten. Peper is verder gezond maar wellicht dat we het ook wel lekker vinden omdat het ooit heel duur was. Veel mensen hebben nu eenmaal een dure smaak...

Bij opwarm-maaltijden of andere gerechten die niet vers zijn (en op een minder dan hoogwaardige manier bereid worden) is het ergens logisch dat kruiden en zout vaak gebruikt worden om wat smaak toe te voegen. In restaurants zou dit echter niet voor de hand mogen liggen. Ik zou me zelfs kunnen voorstellen dat sommige koks dit als een belediging zien, omdat je er eigenlijk mee aangeeft dat het originele gerecht niet optimaal van smaak is. Te veel zout overheerst de individuele smaken verder vaak enorm (hoewel de juiste hoeveelheid de smaak juist versterkt). Minstens zo belangrijk is dat zout in grote hoeveelheden bepaald niet gezond is. Zelf strooide ik voorheen vaak heel wat zout over mijn eten, maar ik merk dat eten veel meer smaak heeft nu ik een stuk minder zout gebruik.

Je smaak verandert

Wellicht heb je het al bij jezelf gemerkt: naarmate je ouder wordt gaat eten anders smaken en ga je andere gerechten lekker vinden. Smaak is uiteindelijk afhankelijk van zowel de smaakpapillen als de geur van eten of drinken. Beide zullen naar verloop van tijd wat anders worden. Zo kunnen de geur-receptoren in de neus door allerlei oorzaken (al dan niet tijdelijk) aangetast worden en verlies je naarmate je ouder wordt vanzelf een groot deel van je smaakpapillen.

Helaas zijn veel (noemenswaardige) bronnen het bepaald niet eens over de leeftijd waarop het aantal minder begint te worden (sommige bronnen beweren dat dit al begint vanaf de kindertijd, volgens andere bronnen begint dit rond het 50e levensjaar) en ook het aantal smaakpapillen is om één of andere reden een raadsel (The New York Times heeft het bijvoorbeeld over 10.000 smaakpapillen; The Guardian heeft het over 30.000), maar vast staat dat het aantal op enig moment sterk begint te dalen.

Op basis van eigen ervaring maar vooral ook verhalen van anderen lijkt het me logischer dat het aantal al vroeg omlaag begint te gaan, omdat bij veel mensen duidelijk is dat de smaakwaarneming redelijk vroeg begint te veranderen. Als kind heb je bijna gegarandeerd een hekel aan de bittere smaak van bijvoorbeeld spruitjes en koffie, tegen de tijd dat je 30 bent is de kans dat je dagelijks koffie drinkt behoorlijk groot (Nederlanders schijnen zelfs met afstand de meeste koffie te drinken van de wereld).

Stel dat je (net als ik overigens) op jonge leeftijd ooit besloten hebt om bijvoorbeeld nooit meer spruitjes te eten, dan is het dus aan te raden ze een aantal jaar later toch nog eens een kans te geven. Je zult zeker niet de eerste zijn die het ongemerkt lekker is gaan vinden, terwijl je ze nooit meer gegeten hebt!

Over pittig eten

Het heeft weliswaar niet direct met smaak te maken, maar toch heb ik nog een heel belangrijke tip die nog niet bij iedereen bekend is: als je iets heel pittigs aan het eten bent en het wordt toch eventjes te veel, neem dan (volle) melk en zeker geen water! De olie die het pittig maakt laat zich namelijk niet mengen met water, maar bindt zich wel aan "kaasstof" (wellicht een vreemde naam omdat kaas van melk wordt gemaakt, maar zo heet het echt), waardoor je de olie kunt wegslikken. Water kan de pittige smaak juist erger maken.

Als je iets heel pittigs gaat eten, zorg dan dus dat je melk bij de hand hebt voor het geval dat. Het is ook geen schaamte om bij een restaurant eerst te vragen of ze wel melk hebben. Het lijkt misschien stoer om te doen alsof je het niet nodig hebt, maar als het écht te pittig wordt zul je blij zijn dat je vooruit hebt durven denken.

Koude groenten: de oplossing?

Veel gerechten eten we vrijwel altijd koud, of juist vrijwel altijd warm. Groenten eten we vooral vaak bij het diner, en dus eten we groenten heel vaak warm, tenzij het bijvoorbeeld boontjes of erwtjes en worteltjes uit een pot of blik zijn. Nu heb ik altijd een hekel gehad aan bijvoorbeeld courgettes (courgette soep overigens daargelaten, dat vind ik vaak heerlijk), maar recentelijk heb ik ontdekt dat ik ze koud (maar niet rauw, dat kan giftig zijn) wél lekker vind. Dat heeft er overigens niet mee te maken dat mijn smaakwaarneming veranderd is, want ik heb een aantal dagen daarna warme courgettes gegeten, en die vond ik nog steeds vies. Natuurlijk werd ik hierdoor wel nieuwsgierig, dus heb ik het ook bij wat andere groentes geprobeerd. Koud vind ik broccoli en witlof bijvoorbeeld nog steeds niet echt lekker, maar wel veel minder vies dan als ik ze warm eet. Ook wortelen, boontjes en aubergine vind ik koud veel lekkerder (of minder vies...) dan warm.

Dus als je iemand bent of kent die ook niet zo gek op groenten is, dan is dit wellicht een uitkomst. Ik ben er in ieder geval blij mee dat dit voor mij persoonlijk zo'n verschil blijkt te maken. En die "ontdekking" deel ik natuurlijk graag met mijn lezers!