Champagne tijd

“Maar vorige week heb ik nog twee glaasjes Champagne gedronken tijdens een borrel op kantoor”, hoor ik iemand denken. “Een heerlijke Champagne trouwens, uit Italië volgens mij.” Hij zal ongetwijfeld heerlijk geweest zijn, lekker mousserend. Maar om een veel voorkomend misverstand de wereld uit te helpen: “Champagne” is een streng beschermde naam en hoort bij de mousserende wijn die enkel uit het gelijknamige Franse gebied mag komen. Deze wijn mag enkel van de lekkere druifjes gemaakt worden die groeien in het Champagne gebied en de wijn mag ook enkel in dat gebied geproduceerd worden. Wat zijn die andere bubbels dan? Nou, bijvoorbeeld de intense Cava uit Spanje, de fleurige Prosecco uit Italië, de concurrerende Cremants uit de andere delen van Frankrijk of de volumekampioen Sekt uit Duitsland. Allen hun eigen karakter, soms lijken ze op elkaar en soms liggen ze werelden uiteen. Toch denken we bij een echt feestje al snel aan Champagne, maar wat maakt deze wijn dan zo exclusief?

Het "Terroir"

Onder het “Terroir” wordt naast het klimaat o.a. ook de bodem verstaan waar de druif op groeit en die maakt de 'echte' Champagne juist zeer uniek. De druivenstokken staan veelal aangeplant op een soms wel 300 meter dikke harde krijtbodem. Deze bodem is ontstaan uit miljoenen jaren lang opgehoopte schelpen in de krijtperiode van ongeveer 140 tot 60 miljoen jaar geleden. De druivenstok heeft kracht nodig om door deze harde bodem te kunnen groeien en men kan er dus niet zomaar elk druivenras verbouwen.

Daarnaast is de Champagne het meest Noordelijk wijngebied van Frankrijk met een koud klimaat en weinig zonuren. Het resultaat? Een hoge kans op een vernietigende neerslag zoals hagel of stortbuien en een trage rijping met een relatief lage opbrengst. Een druifje met voor een normale wijn veel teveel natuurlijke zuren en een te laag suikergehalte. De bodem zorgt echter voor een zeer goed natuurlijk afwateringsysteem en samen met de krijt krijgt de wijn daardoor veel complexiteit en mineraliteit. De hoge zuren en het lage suikergehalte worden gebalanceerd door het koolzuur dat tijdens het gistingsproces ontstaat en de extra lage serveertemperatuur. Het resultaat is dan een unieke smaakcombinatie van een geweldig mousserend mondgevoel en een verassende smaak, die door zijn frisheid juist als heerlijk ervaren wordt.

Ambachtelijk product

Buiten het feit dat de wijnboer uit de Champagne met een uitdagend “Terroir” te kampen heeft, zorgt het dikke Franse wetboek vervolgens ook nog voor de nodige arbeid. Om de kwaliteit van de opbrengst te waarborgen schrijft de Franse wet voor wanneer en hoeveel druiven er geplukt mogen worden. Daarnaast is het verboden om machines te gebruiken tijdens het oogsten van de druiven; alle druiven worden op traditionele wijze met de hand geplukt. De Franse wet schrijft tevens voor dat de tweede gisting (voor de “moussering”) enkel uitgevoerd mag worden volgens de ambachtelijke methode “op de fles” en voor een periode van minimaal 15 maanden of langer. In tegenstelling tot de goedkopere productieprocessen, waarbij het gistingproces plaats vindt in grote stalen wijntanks en in vaak veel kortere periodes. Ook hiermee wordt de smaak weer positief beïnvloed door het gist, die hierdoor de tijd heeft om zijn unieke smaken af te geven aan de wijn.

De druifsoorten

Champagne mag gemaakt worden van slechts enkele druifsoorten, waaronder de meest gebruikte de twee blauwe druiven Pinot Noir en Pinot Meunier en de witte bekende vriend Chardonnay. De wijnboer is nog wel vrij om zijn eigen identiteit te bepalen door zelf de hoeveelheden samen te stellen. De genoemde blauwe druiven zorgen voor structuur, souplesse en fruitigheid. En de Chardonnay druif zorgt voor finesse, elegantie en bloemrijke aroma’s. De Fransen hebben hun naam als “Meester blenders” inmiddels wel waargemaakt in de welbekende gebieden Bourdeaux en de Bourgogne. Ook in de Champagne zorgen deze drie druiven voor de meest fantastische en uiteenliggende smaakcombinaties.

Wereldroem dichtbij huis

De grootste roem heeft Champagne vandaag de dag toch wel te danken aan de meest bekende wijnmaker ooit ter wereld; de blinde monnik Dom Pérignon. In zijn tijd (1639-1715) was hij één van de meest vooruitstrevende wijnmakers met een grote invloed op het ontdekken van het juiste gistingsproces. Zeker niet ongemerkt gebleven in die tijd was zijn collega monnik Dom Ruinart (1657-1709). Beide namen staan vandaag prominent in het assortiment van de grootste Champagne producent die er bestaat: de Louis Vuitton Moët Hennessy groep (LVMH). Onder de meeste wel bekend van de Champagne Moët & Chandon of zijn grote zus Madame Veuve Clicquot Ponsardin. Ik wil nu niet zeggen dat je direct naar je slijter moet rennen om daar voortaan je ijskoeler mee te vullen, maar proberen kan zeker geen kwaad.

En degene die niet zomaar €35,- of meer uit wil geven aan een onbekende fles wijn en toch een keer de feestelijkheid van Champagne wil ontdekken zou ik het volgende willen adviseren: Ga een keer met je gezin (of alleen) naar het Asterix parc (erg leuk!). Doe en koop alles waar je je gezin blij mee maakt en neem vervolgens de verkeerde afslag op de terugweg naar Nederland over Rheims. Vergeet niet om één of twee Champagne huizen te bezoeken voor een paar korte pauzes. Het is immers te gevaarlijk om aan één stuk door terug te rijden ;-). Laat je verrassen door de passie van de wijnboer - die je waarschijnlijk niet eens verstaat. Koop een paar souveniers voor jezelf, zet ze lekker weg tot oud & nieuw of een ander feestelijk moment. En laat dan alsjeblieft de oliebol een keer voor wat het is en neem een lekkere gebakken gamba, een oester of iets wat lijkt op wat 140 miljoen jaar geleden over de bodem van de zee kon kruipen. Proosten, oogjes dicht, herinner je het fantastische familie weekend en genieten maar. Succes gegarandeerd!

Welke champagne ('echt' of 'nep') drink jij graag op een feestelijk moment? Ik ben benieuwd!