Brood en truffels

Ooit reed ik het halve land door voor de dunne bodems van de pizza’s van de Italiaan op de hoek van de Grote Markt in Haarlem. Zoek maar niet, die is er niet meer. Ooit reed ik tientallen kilometers voor de lekkerste frites ergens in een oude frietkraam op een driesprong in Breda, vlakbij De Sinjoor. Totdat... de frites werden nog steeds, waar je bijstond, van verse, hele aardappels gesneden. De plek, de wagen en de aardappel snijmachine er ook nog steeds waren. Alleen was het niet meer dezelfde fritesbakkende eigenaar en de diepbruine staafjes smaakten niet als in de herinnering.

Culinair en cultuur-combi

Maar soms wint de illusie het van de ervaring. Opeens wisten we het heel zeker: in onze herinnering was het een kleine winkel, in een stadje op de Veluwe. Het moet Hattem geweest zijn. De gedachte aan de luchtige, maar met onmiskenbaar echte slagroom gevulde chocoladetruffels, bleef steeds vaker terugkomen. Duidde dit op een, misschien niet echt gevaarlijk, maar toch onmiskenbaar verlangen naar? Op een… verslaving? Op weg naar een optreden van de langst bestaande Nederlandse wereldmuziekgroep Törf in het Beauforthuis in Austerlitz, lag het zo leuk op de route. Dat er in hetzelfde Hattem ook een bakkerijmuseum was, kwam prima uit. Daar zouden wij, als thuisbroodbakkers, zeker nog wel wat kennis kunnen opdoen.

Onderaardse gang

Het Nederlands Bakkerij Museum in Hattem is verdeeld over twee panden: eentje voor brood, eentje voor banket. Die panden staan niet naast, maar tegenover elkaar. Toch hoef je niet naar buiten om van het ene deel in het andere te komen: ze zijn namelijk verbonden door een gang, die onder de Kerkhofstraat doorloopt.

De bijbehorende winkel verkoopt bakkersbenodigdheden zoals gardes en schrapers. Er is bijzonder servies, dat ik met enige tegenzin toch maar besluit niet te kopen. En er is allerlei nostalgisch snoep als Koetjesrepen,
Wilhemina pepermunt-uit-1892, peredrups, boterwafeltjes, zuurstokken en kaneelkussentjes. En er zijn verse, knapperige, huisgebakken krakelingen, die koop ik wel.

Doe-museum

In mei 1977 openen Gerrit Willem Barendsen en zijn vrouw Hiske Anne Het Nederlandse Bakkerijmuseum. Het is voor hem, opgegroeid in een bakkersfamilie, een droom die werkelijkheid wordt. Het leuke van dit museum is dat er zowel voor jong als oud interessante informatie te vinden is. Die is overal duidelijk aanwezig. Ook de mevrouw in de winkel heeft bijna altijd antwoord op ongeveer al je vragen. En anders weet bakker Martijn het wel. ‘Hier is nog steeds, in tegenstelling tot veel andere musea, een stijgende lijn in de bezoekersaantallen. In 2014 kwamen er ruim 50.000 mensen. Dat komt omdat dit een doe-museum is. Hier mogen kinderen samen met de bakker zelf bakken, natuurlijk ook in echte bakkerskleding. Bijvoorbeeld een eigen speculaaspop. Want bakkers bakken niet alleen gewoon brood, ze bakken bijvoorbeeld ook suikerbrood, banket en koekjes.’ Een voorproefje hiervan is te vinden op de eigen wiki van het Bakkerijmuseum.

Naast dat bakker Martijn erg veel van brood weet, weet hij ook veel van oude gewoontes en tradities. Zo vertelt hij dat cake, zoals wij die bij sommige gelegenheden eten, volgens die oude gebruiken eigenlijk helemaal niet past. Waarom bij de geboorte van een baby beschuit met muisjes wordt geserveerd. En dat op de Veluwe nog steeds ‘wikkelkinderen’ gebakken worden. Of waarom vroeger alleen al in de provincie Noord-Holland wel 1.600 bakkers waren! Over de takkenoven, die elke zaterdag wordt aangestoken om in te bakken. Alleen is het vandaag geen zaterdag...

Truffels om te zoenen

Wij komen nu bij ons doel: Bonbon Atelier A3, even verderop om de hoek in de Kruisstraat, net voor de Dijkpoort. Ja dit is het, hier droomden we van. Truffels, bonbons, chocoladefiguren in alle maten en soorten, mergpijpjes van echte marsepein. Alles handgemaakt in het atelier, dat gewoon onderdeel van de winkel is en waar je zo de chocoladebakkers, ehm, chocolatiers! op de vingers mag kijken, terwijl je bijna duizelig wordt van de zware cacaogeur in de winkel. Wat we nu ook te weten komen is dat Adri Ras (ja, vandaar de naam) dit jaar voor de achtste maal het inmiddels internationale Chocoladefestival organiseert.
10 oktober 2015 zet ik meteen in mijn agenda, want dat wil ik echt niet missen! Misschien kan ik het combineren met mijn tweede bezoek aan het bakkerijmuseum, want het Drostepandje en het Anton Pieckmuseum zijn er ook nog.

We zijn enorm opgelucht dat de truffels wel de moeite waren om terug te keren. Ik weet nu al zeker dat mijn tweede bezoek in Hattem niet zal tegenvallen! We eten nog snel een broodje bij eetcafé De Kruising, dan gaat de route verder naar het Beauforthuis. Daar hebben we nog net tijd voor een bescheiden maar overheerlijke (vegetarische) maaltijd. Soms heeft het leven iets weg van een feestje; met truffels!